Certyfikacja oraz akredytacja w szkoleniach i mentoringu

Współczesny rynek pracy i edukacji stawia przed uczestnikami coraz wyższe wymagania dotyczące kwalifikacji i jakości świadczonych usług. W odpowiedzi na te potrzeby certyfikacja i akredytacja stały się kluczowymi narzędziami w zapewnianiu standardów i budowaniu zaufania zarówno w dziedzinie szkoleń jak i mentoringu.

Definicja i cele

Certyfikacja to proces oceny i potwierdzenia, że dany produkt, usługa lub osoba spełnia określone standardy lub wymagania. W kontekście szkoleń często mówimy o certyfikatach uczestnictwa lub certyfikatach zdanych egzaminów z danej dziedziny, jak np. certyfikaty wydawane przez organizację Management 3.0 czy też certyfikaty PSM I, PSPO itp. oferowane przez Scrum.org. Proces certyfikacji jest zazwyczaj przeprowadzany przez firmy szkoleniowe lub samych trenerów i nie uprawnia osoby certyfikowanej do nadawania certyfikatów innym.

Certyfikacja ma wiele zalet zarówno dla jednostek, jak i organizacji. Certyfikat może być ważnym atutem podczas poszukiwania pracy lub awansu zawodowego. Dla organizacji posiadanie certyfikowanych pracowników często jest atutem marketingowym i dowodem na wysoką jakość świadczonych usług. Certyfikacja pomaga również w utrzymaniu wysokich standardów pracy w organizacji.

Akredytacja

Akredytacja z kolei to proces weryfikacji, czy jednostka certyfikująca lub laboratorium spełnia międzynarodowe standardy jakości. Akredytacja jest przeprowadzana przez narodowe lub międzynarodowe jednostki akredytacyjne, takie jak Polskie Centrum Akredytacji (PCA), UK Accreditation Service (UKAS) czy American National Standards Institute (ANSI).

W kontekście edukacyjnym i mentoringowym instytucje takie jak EMCC czy ponownie Scrum.org weryfikują umiejętności, ale na innym poziomie (w przypadku Scrum.org jest to np. akredytacja Professional Scrum Trainer).

Proces akredytacji jest bardziej złożony niż certyfikacja jednostki i obejmuje ocenę całej organizacji, a nie tylko pojedynczych kursów czy osób. Organizacja ubiegająca się o akredytację musi spełnić szereg kryteriów, które obejmują ocenę systemów zarządzania jakością, kompetencji kadry, infrastruktury oraz procedur operacyjnych.

W oparciu o wyniki audytu organizacja akredytująca podejmuje decyzję o przyznaniu lub odmowie akredytacji. Jeśli akredytacja zostanie przyznana, organizacja otrzymuje formalne potwierdzenie, że spełnia określone standardy jakości. Akredytacja jest przyznawana na określony czas i wymaga regularnych przeglądów, aby zapewnić ciągłe spełnianie standardów.

Akredytacja przynosi liczne korzyści organizacjom szkoleniowym i certyfikacyjnym. Umożliwia im uzyskanie uznania na rynku, co może prowadzić do zwiększenia liczby uczestników programów szkoleniowych oraz zaufania klientów. Akredytacja zapewnia również, że organizacja działa zgodnie z najlepszymi praktykami i jest regularnie oceniana pod kątem jakości. Dzięki akredytacji organizacje mogą uzyskać dostęp do funduszy i grantów. Może ona również ułatwić współpracę z innymi instytucjami edukacyjnymi i organizacjami branżowymi.

Kto przeprowadza?

Certyfikacja w kontekście szkoleń i mentoringu jest zwykle realizowana przez firmy szkoleniowe lub organizacje certyfikujące, które oferują programy edukacyjne i wydają certyfikaty potwierdzające ukończenie kursu oraz nabycie określonych umiejętności. Organizacje te mogą być zarówno prywatne, jak i publiczne.

Prywatne organizacje szkoleniowe często działają w ramach określonych branż i oferują specjalistyczne kursy dostosowane do potrzeb rynku. Przykładem mogą być firmy szkoleniowe w branży IT, które oferują certyfikaty w zakresie programowania, zarządzania produktami IT, bezpieczeństwa w sieci, itd.

Publiczne organizacje certyfikujące, takie jak uniwersytety i szkoły wyższe, również oferują programy edukacyjne zakończone certyfikacją. Tego typu instytucje zazwyczaj dysponują większymi zasobami i infrastrukturą, co pozwala na prowadzenie bardziej kompleksowych programów szkoleniowych. Certyfikaty wydawane przez publiczne instytucje edukacyjne są często szeroko uznawane i cenione na rynku pracy.

Certyfikacja i akredytacja w mentoringu oraz szkoleniach

Certyfikacja w przypadku mentoringu ma na celu uznanie kompetencji mentora, co zwiększa jego wiarygodność i zaufanie ze strony klientów oraz uczestników programów szkoleniowych. Mentorzy, którzy przeszli proces certyfikacji, mogą pochwalić się formalnym uznaniem swoich umiejętności i wiedzy, co czyni ich bardziej atrakcyjnymi dla osób poszukujących wsparcia w rozwoju zawodowym lub osobistym.

Certyfikacja mentorów obejmuje ocenę ich umiejętności komunikacyjnych, zdolności do budowania relacji, a także wiedzy z zakresu zarządzania i rozwoju osobistego. Proces ten często obejmuje również egzaminowanie, warsztaty oraz oceny praktyczne, podczas których mentorzy muszą demonstrować swoje umiejętności w rzeczywistych sytuacjach mentoringowych.

Akredytacja z kolei gwarantuje, że instytucja prowadząca szkolenia posiada odpowiednie zasoby, struktury i procesy do zapewnienia wysokiego standardu edukacji. Organizacje szkoleniowe, które uzyskały akredytację, są uznawane za instytucje spełniające najwyższe standardy jakości. Proces ten obejmuje ocenę różnych aspektów funkcjonowania organizacji, takich jak jakość kadry dydaktycznej, programy nauczania, infrastruktura oraz systemy zarządzania jakością.

Wymagania

Certyfikacja

Wymagania dla certyfikacji są zazwyczaj określone przez organizacje szkoleniowe i mogą obejmować różnorodne kryteria:

• Ukończenie kursów: Kursy mogą być oferowane w różnych formach, takich jak zajęcia stacjonarne, kursy online, warsztaty czy seminaria. Programy szkoleniowe są często zorganizowane w moduły, które muszą być ukończone w określonym czasie.
• Zdanie egzaminów: Egzaminy mogą mieć formę testów pisemnych, testów wielokrotnego wyboru, zadań praktycznych lub egzaminów ustnych. W zależności od dziedziny egzamin może obejmować zarówno teorię, jak i praktyczne zastosowanie wiedzy.
• Wykazanie się praktycznymi umiejętnościami: Kandydaci często muszą wykazać się praktycznymi umiejętnościami poprzez realizację projektów, studiów przypadku, symulacji lub praktycznych zadań.
• Weryfikacja doświadczenia: W niektórych przypadkach, szczególnie w certyfikacjach zawodowych, kandydaci muszą udokumentować swoje wcześniejsze doświadczenie zawodowe. Może to obejmować przedstawienie referencji, historii zatrudnienia, portfolio wykonanych prac czy dowodów na uczestnictwo w projektach.

Akredytacja

W przypadku akredytacji wymagania są bardziej złożone i dotyczą całej organizacji. Proces akredytacji ocenia nie tylko jakość oferowanych programów edukacyjnych, ale również ogólną zdolność organizacji do realizacji swoich celów edukacyjnych na wysokim poziomie:

• Systemy zarządzania jakością: Obejmuje to wdrożenie procedur oceny, monitorowania wyników oraz działań naprawczych w przypadku zidentyfikowanych problemów. System zarządzania jakością powinien być zgodny z uznanymi standardami, takimi jak ISO 9001.
• Kompetencje kadry: Instruktorzy, trenerzy i mentorzy muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje zawodowe, doświadczenie oraz umiejętności pedagogiczne. Kadra dydaktyczna powinna regularnie uczestniczyć w szkoleniach doskonalących, aby utrzymać swoje kompetencje na aktualnym poziomie.
• Infrastruktura: Obejmuje to dostępność odpowiednich sal wykładowych, laboratoriów, bibliotek, zasobów technologicznych oraz materiałów edukacyjnych. Infrastruktura powinna być dostosowana do specyfiki prowadzonych programów szkoleniowych i liczby uczestników.
• Procedury operacyjne: Powinny one obejmować zarządzanie rekrutacją, rejestracją, oceną uczestników, organizacją kursów, a także obsługą administracyjną. Wszystkie procedury muszą być zgodne z obowiązującymi przepisami prawa oraz standardami akredytacyjnymi.
• Ocena zgodności z wymaganiami: Proces oceny zgodności obejmuje audyty, przeglądy dokumentacji, wizyty na miejscu oraz wywiady z pracownikami i uczestnikami programów.
• Ciągłe doskonalenie: Akredytacja wymaga, aby organizacje nieustannie dążyły do doskonalenia swoich procesów i programów edukacyjnych. Obejmuje to regularne przeglądy i aktualizacje programów nauczania, wdrażanie innowacyjnych metod dydaktycznych oraz reagowanie na zmieniające się potrzeby rynku i uczestników.

Proces

Certyfikacja

Proces certyfikacji obejmuje ocenę konkretnego kursu lub osoby, a następnie wydanie certyfikatu potwierdzającego spełnienie określonych wymagań.

• Rejestracja i zgłoszenie: Kandydat musi dostarczyć niezbędne dokumenty, takie jak dowody wykształcenia, doświadczenia zawodowego oraz wszelkie inne wymagane kwalifikacje.
• Ocena dokumentacji: Wstępna ocena obejmuje przegląd dostarczonej dokumentacji, aby upewnić się, że kandydat spełnia podstawowe wymagania do przystąpienia do dalszych etapów certyfikacji. Jest to etap weryfikacji formalnej, gdzie sprawdzane są takie aspekty jak zgodność z wymaganiami wstępnymi oraz kompletność dostarczonych dokumentów.
• Egzaminy teoretyczne i praktyczne: Egzaminy teoretyczne sprawdzają wiedzę z danej dziedziny, natomiast egzaminy praktyczne oceniają zdolności do zastosowania tej wiedzy w praktyce. Przykładowo, w przypadku certyfikacji zawodowej, egzamin praktyczny może obejmować symulacje rzeczywistych zadań zawodowych.
• Ocena praktycznych umiejętności: Kandydat musi wykazać się zdolnością do wykonywania określonych czynności w warunkach zbliżonych do rzeczywistych. Może to obejmować demonstracje umiejętności, pracę w grupach, prezentacje czy projekty. Oceny dokonują zazwyczaj doświadczeni specjaliści w danej dziedzinie.
• Weryfikacja dokumentacji: To szczegółowe sprawdzenie wszystkich przedstawionych dowodów potwierdzających kwalifikacje kandydata. Proces ten może obejmować kontakt z poprzednimi pracodawcami, weryfikację autentyczności certyfikatów i dyplomów oraz sprawdzenie zgodności z obowiązującymi standardami.
• Wydanie certyfikatu: Po pomyślnym przejściu wszystkich etapów oceny kandydat otrzymuje certyfikat potwierdzający spełnienie określonych wymagań.
• Okres ważności i odnawianie: Proces odnawiania może (ale nie musi) obejmować udział w dodatkowych szkoleniach, zdobywanie punktów edukacyjnych, a także ponowne przystąpienie do egzaminów. Certyfikaty takie jak PSM I czy PSPO wydawane w ramach frameworku Scrum są ważne bezterminowo.

Akredytacja

Akredytacja jest bardziej złożonym i długotrwałym procesem, który obejmuje ocenę całej organizacji.

• Wniosek o akredytację: Zostaje on złożony do niezależnej agencji akredytacyjnej. Wniosek zawiera szczegółowe informacje o organizacji, jej strukturze, programach szkoleniowych, kadrze oraz procedurach zarządzania jakością.
• Samoocena organizacji: Ten krok pozwala na identyfikację mocnych i słabych stron oraz obszarów wymagających poprawy. Samoocena jest często wspierana przez opracowanie szczegółowych raportów i dokumentacji.
• Przegląd dokumentacji: Agencja akredytacyjna przeprowadza szczegółowy przegląd dokumentacji dostarczonej przez organizację. Przegląd ten obejmuje ocenę zgodności z ustalonymi standardami jakości, politykami, procedurami oraz wynikami samooceny.
• Audyty zewnętrzne: Kluczowym elementem procesu akredytacji są audyty zewnętrzne przeprowadzane przez niezależnych ekspertów. Audyty te mogą obejmować wizyty na miejscu, wywiady z pracownikami i uczestnikami programów szkoleniowych oraz obserwację rzeczywistych działań organizacji.
• Ocena kadry i infrastruktury: Ocena obejmuje sprawdzenie kwalifikacji i kompetencji kadry dydaktycznej, a także dostępności i jakości infrastruktury edukacyjnej, takiej jak sale wykładowe, laboratoria, biblioteki oraz zasoby techniczne.
• Raport z audytu i rekomendacje: Po zakończeniu audytu zespół oceniający przygotowuje szczegółowy raport zawierający wyniki oceny, wnioski oraz rekomendacje dotyczące obszarów wymagających poprawy. Organizacja może być zobowiązana do wdrożenia zaleceń przed przyznaniem akredytacji.
• Decyzja o akredytacji: Na podstawie wyników audytu oraz raportu agencja akredytacyjna podejmuje decyzję o przyznaniu lub odmowie akredytacji. Decyzja ta jest formalnie komunikowana organizacji wraz z uzasadnieniem i, jeśli to konieczne, dalszymi krokami.
• Regularne przeglądy i utrzymanie akredytacji: Akredytacja jest przyznawana na określony czas, zazwyczaj od kilku lat do dekady, i wymaga regularnych przeglądów. Organizacje muszą regularnie dostarczać raporty z postępów oraz mogą podlegać dodatkowym audytom, aby zapewnić ciągłe spełnianie standardów jakości.

Akredytacje, jak te przyznawane przez EMCC dla coachów i mentorów, mają określoną ważność — często cztery lata, po czym wymagają odnowienia. Proces ten zazwyczaj obejmuje regularne audyty i superwizje (np. co kwartał), co gwarantuje ciągłość standardów i jakości świadczonych usług. Przykładowo jednorazowy okres akredytacji w ramach EMCC może wynosić do pięciu lat, wymagając od instytucji lub profesjonalistów nie tylko utrzymania wysokich standardów, ale także ich regularnego potwierdzania i doskonalenia.